John Wayne

John Wayne
(1959) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Marion Robert Morrison
Jaiotza	Winterset, 1907ko maiatzaren 26a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Glendale (Kalifornia)
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Westwood (en) , 1979ko ekainaren 11 (72 urte)
Hobiratze lekua	Pacific View Memorial Park (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: urdaileko minbizia
Familia
Aita	Clyde L. Morrison
Ama	Mary Brown
Ezkontidea(k)	Josephine Wayne (en)  (1933ko ekainaren 24a -  1945eko abenduaren 25a) Esperanza Baur (en)  (1946ko urtarrilaren 17a -  1954ko azaroaren 1a) Pilar Pallete  (1954ko azaroaren 1a -  1979)
Bikotekidea(k)	ikusi Marlene Dietrich
Seme-alabak	ikusi Patrick Wayne Michael Wayne Ethan Wayne Marisa Wayne (en)
Hezkuntza
Heziketa	Hegoaldeko Kaliforniako Unibertsitatea : Pre-law (en) Glendale High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	aktorea, zinema aktorea, film-zuzendaria, zinema ekoizlea, gidoilaria, amerikar futboleko jokalaria, telebista-aktorea eta producer (en)
Altuera	193 zentimetro
Lantokia(k)	Ameriketako Estatu Batuak
Jasotako sariak	ikusi Askatasunaren Domina Presidentziala Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria  (1969) : True Grit Ameriketako Estatu Batuetako Kongresuko Urrezko Domina California Hall of Fame  (2007) Golden Plate Award  (1970) Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Drama  (1969) : True Grit Cecil B. DeMille Saria  (1966) Owen Wister Award Urrezko Globo Sariak  (1953) Oscar Sariak  (1969)
Izengoitia(k)	John Wayne
Genero artistikoa	Westerna gerra-filma
Diskoetxea	RCA Records
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Errepublikanoa
johnwayne.com

Marlon Michael Morrison (Winterset, Iowa, 1907ko maiatzaren 26a - † Los Angeles, Kalifornia, 1979ko ekainaren 11), John Wayne izenez ezaguna, estatubatuar aktorea izan zen. The Duke izenez ezaguna, aktore eta zuzendari estatubatuarra izan zen, bere ibilbidea zinema mutuan hasi zuena, 1920ko hamarkadan. Gogortasunaren eta maskulinotasunaren ikurra izan zen, baita hamarkada askotan zehar Angloamerikako ikono eta ikur anglo-amerikarra ere. Bere ahotsaren tinbre bereizgarria, bere ibiltzeko modua eta bere presentzia fisikoa gogoangarriak dira. Bere "John Wayne Ameriketako Estatu Batuak da" leloa famatua da, baita bere jarrera politiko kontserbadorea eta errepublikanoa, baita 1950eko hamarkadako jarrera politiko antikomunisten aldekoa ere. Zinemaren historiako paper protagonista gehienen errekorra du 142rekin.

1999an, American Film Institute-k 13. postuan jarri zuen garai guztietako 100 izarrik handienen zerrendan. 2007an argitaratutako Harris inkesta batek hirugarren postuan jarri zuen Ameriketako Estatu Batuetako izar gogokoenen artean , inkestetan hildako izar bakarra eta urtero bertan agertzen zen izar bakarra.

1920ko hamarkadako zinema mutuan hasi zen bere aktore ibilbidea, baina bere arrakasta eta ospea sendotu egin ziren 1940 eta 1970eko hamarkadetan. Bere irudia, askorentzat, western eta gerrako filmekin lotu izan da, nahiz eta benetan beste hainbat generotan lan egin zuen (biografiak, komedia erromantikoak, drama polizialak, abenturak, etab.).

Urdaileko minbiziak jota hil zen 1979ko ekainaren 11n, 72 urte bete eta 16 egunera.

Biografia

Jaiotza eta jatorria

1907an Wayne jaio zen Winterset, Iowako etxea.

John Wayne 1907an jaio zen Winterset-en, Iowa-n, eta Marion Robert Morrison izena zuen, nahiz eta bere gurasoek Marion Mitchell Morrison-era aldatu zuten hurrengo haurra Robert izena jartzea erabaki zutenean. Bere familia presbiteriana zen. Aita, Clyde Leonard Morrison, eskoziar - irlandar jatorrikoa zen eta Ameriketako Estatu Batuetako Gerra Zibileko beterano baten semea, Ama, Mary Alberta Brown, berriz, irlandar jatorrikoa. 1911n familia osoa Glendalera (Kalifornia) joan zen bizitzera. Glendaleko bizilagunak izan ziren Wayne txikiari Little Duke deitzen hasi zirenak, Duke izeneko txakur bat zuelako, Airedale Terrier bat, eskolarako bidean beti jarraitzen zion, batzuetan suhiltzaileen parkean gelditzen zena. Suhiltzaileek bazekiten txakurraren izena Duke zela, eta txakurrari "Big Duke" eta Wayne txikiari "Little Duke" deitzen hasi ziren. Duke nahiago zuen Marion baino, beraz, izen hori bere bizitza osoan mantenduko zen. John Wayne DeMolay Ordenako kidea zen. Botikari baten seme, bere ikasle urteetan zehar Southern California Universityko amerikar futbol taldeko kide izan zen eta Fox Film Corporationen egin zuen lan.

Unibertsitatetik igarotzea

Bere hasierako urteak pobreziak markatu zituen. Duke ikasle ona eta ezaguna zen. Bere adinerako altua, Glendaleko batxilergoko futbol jokalari izarra zen eta Hego Kaliforniako Unibertsitateak (USC) kontratatu zuen.

Unibertsitate horretan Trojan Knights-en kidea izan zen eta Sigma Chi kofradian sartu zen. Morrison gazteak unibertsitateko futbol taldean ere jokatu zuen Howard Jones entrenatzaile mitikoaren agindupean. Antza denez, igerian jasandako lesio batek kirol-ibilbidea moztu zuen, eta kirol-beka ere galdu zuen, beraz, ezin izan zituen USCko ikasketak amaitu.

Bere hastapenak zineman

John Wayne 1943an

Ikasten ari zela, Morrison zinema-estudioetatik gertu hasi zen lanean. Tom Mix westerneko izarrak behin-behineko lan bat eskaini zion uda baterako, futbol partidetarako sarreren truke, eta Duke laster paper txikiak izaten hasi zen eta John Ford zinema zuzendaria egin zuen lagun. Garai horretan Morrison USCko bere taldekideekin batera agertu zen futbolari gisa Columbia Pictureseko Maker of Men filmean (1930ean filmatua eta 1931n estreinatua), Richard Cromwell eta Jack Holt aktoreekin. Pelikulan, Wayne Marion Morrison gisa agertu zen kredituetan.

Bere lehen paper protagonista William Fox estudioetan bi urteko lanaren ostean izan zen, 1930eko The Big Trail filmean. Filmaren zuzendariak, Raoul Walsh-ek (Wayne deskubritu zuenak), John Wayne izen artistikoa jarri zion Ameriketako Estatu Batuen Independentzia Gerrako Anthony Wayne jeneralagatik. Stuntmenek zaldiz ibiltzen eta westerneko filmetan erabiltzen diren beste trebetasun batzuk irakatsi zizkion.

Bere lehen arrakastak

The Great Day soinudun lehen western epikoa izan zen, zeinean Waynek bere trebetasunak erakutsi zituen eszenatokian, porrot komertziala izan bazen ere. Bederatzi urte geroago, Stagecoach-en egin zuen antzezpenak izar bihurtu zuen. Bien bitartean, westernak egin zituen, horien artean aipagarrienak Monogram Pictures-ekin, eta Mascot Studios-entzako sailak, non D'Artagnanen transkripzioaren (Tom Wayne teniente) papera egin zuen The Three Musketeers sailean, 1933koa. Dumasen eleberriaren garai modernorako egokitzapena izan zen, mosketariak Frantziako Atzerriko Legioko kide bihurtu zituen eta d'Artagnan Estatu Batuetako pilotu bihurtuz. Urte hartan, Waynek paper txiki bat izan zuen Alfred Edward Green-en Baby Face filmean.

1928an hasi eta hurrengo 35 urteetan, Wayne John Forden 20 film baino gehiagotan agertuko zen, besteak beste, Stagecoach (1939), She Wore a Yellow Ribbon (1949), The Quiet Man (1952) eta The Searchers (1956), Wings of Eagles (1957) eta The Man Who Shot Liberty Valance (1962).

Wayneren rol estimatuenetako bat The High and the Mighty (1954) filmean izan zen, William A. Wellmanek zuzendua eta Ernest K. Gannen eleberrian oinarrituta. Hegazkinlari heroiko gisa bere papera oso txalotua izan zen. Island in the Sky (1953) film horrekin erlazionatuta dago eta biak urtebeteko aldea ekoizle eta zuzendari, idazle, editore eta banatzaile berberak egin zituzten.

Sariak eta errekonozimendua

John Wayne The Searchers filmean (1956).

Waynek aktore onenaren Oscar saria irabazi zuen True Grit (1969) filmean egindako paperagatik. Askok uste dute saria bere 40 urteko ibilbidea aitortzeko eman zziotela, film zehatz horretan egindako lanagatik baino, Red River (1948), She Wore a Yellow Ribbon (1949) eta The Searchers filmetan antzezpen hobeak izan baitzituen. Wayne aktore onenarentzat ere izendatu zuten Sands of Iwo Jima filmean, eta The Alamo (1960) filma film onenaren Oscar sarirako izendatu zuten, Waynek ekoiztu zuena. The Green Berets (1968) filma ere zuzendu zuen, Vietnamgo Gerran egindako film bakarra, estatubatuar soldaduak gatazkaren alde erakusten zituena. Armadako elite atal baten barruan, hala nola Txapel Berdeak.

Jarduera politikoa

Beharbada, bere ospe handiagatik, edo Hollywoodeko errepublikar ospetsuena izateagatik, Alderdi Errepublikanoak presidente izateko proposatu zuen 1968an. Waynek proposamena baztertu zuen, ez zuelako uste publikoak Etxe Zuriko aktore bat serio har zezakeenik. Hala ere, Waynek bere lagun Ronald Reaganen hautagaitza buktzatu zuen 1966an eta 1970ean Kaliforniako gobernadore gisa, urte batzuk geroago Ameriketako Estatu Batuetako presidente izango zena.

Ameriketako Estatu Batuetako Erriflearen Elkarte Nazionala (NRA) kide nabarmena ere izan zen.

Osasun arazoak eta heriotza

John Wayne The Searchers filmean (1956).

John Waynek minbizia izan zuen, 1956an The Conqueror film historikoa filmatzean jasandako erradiazioari egotzi zioten gaixotasuna. Film hori Utahko basamortuan filmatu zen, saiakuntza nuklearren eremu baten ondoan, eta filmazio-taldeak ez zekien hauts erradioaktiboarekiko esposizioak izan litezkeen ondorioez. Filmeko aktoreak ere, Susan Hayward eta Pedro Armendáriz, minbiziaren ondorioz hil ziren. Agnes Moorehead, baita zinema-taldearen 40 kide baino gehiago ere.

1964ko irailean biriketako minbizia diagnostikatu zioten eta ezkerreko birika eta bi saihetsak kentzeko ebakuntza arrakastatsua egin zioten. 1966an, bera eta Pilar oraindik ezkonduta zeuden, baina ofizialki bakarrik, berari jarraitzeaz nekatuta zegoelako protagonista zituen filmak filmatzen ziren leku guztietara. Encinotik Newport Beachera joan zen bizitzera. Han Balboa uharteko eliza katolikoan maiz ibili zen. Han "meditatu, kontenplatu eta Jainkoarekin hitz egin zuen", esan zuen Gretchenek, bera tratatu zuen apaizak.

1979ko ekainaren 11n, bere osasunak poliki-poliki okerrera egin zuen. Aita Curtis etorri zen hura ikustera. Oraindik koman zegoen arren, semeak galdetu zion: «Aita, kapilauak ikusi nahi zaitu», erantzungo ez zuelakoan. Jadanik gelatik irteten ari zen: «Ongi» esaten entzun zuenean. Bakarrik egon ziren 15 minutuz. 17:23an egun berean, Wayne urdaileko minbiziak jota hilko zen Kaliforniako Los Angeles Medical Center-en. Bere seme Patrick eta Matthew Muñoz bilobaren arabera, Kaliforniako Orangeko Elizbarrutiko apaiza, katolizismora bihurtu zen hil baino pixka bat lehenago. Pacific View Memorial Park Cemetery-n lurperatu zuten, Corona del Mar-en, Kalifornian. Uste faltsua ezaguna da profanazio posiblea ekiditeko, bere emazteak, Pilar Palletek, markarik gabeko hilobi batean lurperatu zuela bere gorpua, azpian hilobirik gabeko espazio batean oroigarrizko plaka bat jartzen zuten bitartean. Bere epitafioa " Feo, Fuerte y Formal" izatea eskatu zuen, gaztelaniaz. Baina egia da bere hilobiak bere izena daramala ondoko epitafioarekin: "Bihar da bizitzako gauzarik garrantzitsuena. Oso garbi sartzen zaigu gauerdian. Iristen denean ezin hobea da eta gure eskuetan jartzen da, itxaroten atzoko zerbait ikasi izana», horixe da aktoreak elkarrizketa batean aipatu zuen esaldia.

Marcos Gregorio McGrath Panamako artzapezpikuak ekainaren 15ean hileta ospatu zuen Nuestra Señora de los Ángeles-en, Corona del Mar-en. Wayneren senideak bakarrik joan ziren ekitaldira. Bere emaztea 2003ko ekainaren 24an hil zen, Dukerekin ezkontzaren hirurogeita hamargarren urteurrenean.

Bizitza pribatua

Wayne hiru aldiz ezkondu zen. Bere emazteak hauek izan ziren: jatorri espainiarreko Josephine Alicia Sáenz (1945ean dibortziatu zena), Esperanza Baur mexikarra (1954an dibortziatu zena) eta Pilar Pallete peruarra (1979an hil zenean oraindik ezkonduta zegoen). Josephinekin lau seme-alaba izan zituen: Michael Wayne (1934ko azaroaren 23a - 2003ko apirilaren 2a), Toni Wayne (1936ko otsailaren 25a - 2000ko abenduaren 6a), Patrick Wayne (1939ko uztailaren 15a), Melinda Wayne (1940ko abenduaren 3a), eta hiru izan zituen Pilarrekin: Aissa Wayne (1956ko martxoaren 31), John Wayneren alaba gisa bere bizitzako memoria baten egilea; Ethan Wayne (1962ko otsailaren 22a) eta Marisa Wayne (1966ko otsailaren 22a).

Zinemako bere bikote onenaren lagun pertsonala zen, Maureen O'Hara aktorearena. Río Grande eta The Quiet Man bezalako filmetan bien artean ezarri zen kimikari esker publikoak oso estimatua izan zen bikotea. Hil ondoren, O'Harak lortu zuen AEBetako Kongresuak John Wayneren omenez oroigarrizko domina ematea.

Filmagintza hautatua

• Mother Machree (1928)
• The Big Trail (1930)
• Stagecoach (1939)
• The Long Voyage Home (1940)
• The Spoilers (1942)
• Back to Bataan (1945)
• Fort Apache (1948)
• Red River (1948)
• 3 Godfathers (1948)
• Sands of Iwo Jima (1949)
• She Wore a Yellow Ribbon (1949)
• Rio Grande (1950)
• The Quiet Man (1952)
• The High and the Mighty (1954)
• Hondo (1955)
• The Conqueror (1955)
• The Searchers (1956)
• The Horse Soldiers (1959)
• Rio Bravo (1959)
• The Alamo (1960)
• North to Alaska (1960)
• The Comancheros (1961)
• The Longest Day (1962)
• Hatari! (1962)
• The Man Who Shot Liberty Valance (1962)
• Donovan's Reef (1963)
• McLintock! (1963)
• The Sons of Katie Elder (1965)
• El Dorado (1967)
• The War Wagon (1967)
• The Green Berets (1968)
• The Undefeated (1969)
• True Grit (1969)
• Rio Lobo (1970)
• Chisum (1970)
• Big Jake (1971)
• The Train Robbers (1972)
• Cahill U.S. Marshal (1973)
• McQ (1974)
• The Shootist (1976)

Galeria

• 
  The Searchers
• 
  Reap The Wild Wind
• 
  Operation Pacific
• 
  Winterset, Iowa (jaiotetxea)

Filmen zuzendaria eta izenburuak

Filmen zuzendaria eta itzuli bada beste hizkuntza batera (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera) beste izenburu batekin taula honetan ikus daiteke:

Urtea	Filma	Zuzendaria	Beste izenburu batzuk
1926	Bardelys the Magnificent	King Vidor	gaztelaniaz: Bardelys el magnífico frantsesez: Bardelys le magnifique
1926	The Great K & A Train Robbery	Lewis Seiler	frantsesez: The Great K and A Train Robbery
1926	Brown of Harvard	Jack Conway	frantsesez: Tom
1927	The Drop Kick	Millard Webb
1927	Annie Laurie	John S. Robertson	frantsesez: Le Signal de feu
1928	Four Sons	John Ford	gaztelaniaz: Cuatro hijos frantsesez: Les Quatre Fils
1928	Noah's Ark	Michael Curtiz	gaztelaniaz: El arca de Noé frantsesez: L'Arche de Noé
1928	Mother Machree	John Ford	frantsesez: Maman de mon cœur
1928	Hangman's House	John Ford	gaztelaniaz: Legado trágico frantsesez: La Maison du bourreau
1929	Words and Music	James Tinling
1929	Speakeasy	Benjamin Stoloff
1929	Salute	John Ford	gaztelaniaz: El triunfo de la audacia
1929	The Black Watch	John Ford	frantsesez: La Garde noire
1929	The Forward Pass	Edward F. Cline
1930	The Big Trail	Raoul Walsh	frantsesez: La Piste des géants
1930	Born Reckless	John Ford	gaztelaniaz: El intrépido
1930	Men Without Women	John Ford	gaztelaniaz: Tragedia submarina frantsesez: Hommes sans femmes
1930	Cheer Up and Smile	Sidney Lanfield
1930	Rough Romance	A.F. Erickson
1931	The Deceiver	Louis King
1931	Maker of Men	Edward Sedgwick
1931	Arizona	George B. Seitz
1931	Girls Demand Excitement	Seymour Felix
1931	Range Feud	D. Ross Lederman	gaztelaniaz: Tierras de discordia frantsesez: Le Ranch de la terreur
1931	Three Girls Lost	Sidney Lanfield
1932	The Hurricane Express	J. P. McGowan
1932	The Big Stampede	Tenny Wright	frantsesez: La Grande Panique
1932	That's My Boy	Roy William Neill
1932	Ride Him, Cowboy	Fred Allen	frantsesez: Duke le rebelle
1932	Haunted Gold	Mack V. Wright	frantsesez: Le Fantôme
1932	Texas Cyclone	D. Ross Lederman	gaztelaniaz: El ciclón tejano
1932	Lady and Gent	Stephen Roberts	gaztelaniaz: El retador frantsesez: Le Provocateur
1932	The Shadow of the Eagle	Ford Beebe	frantsesez: L'Aigle de la mort
1932	Two-Fisted Law	D. Ross Lederman	frantsesez: La Loi du coup de poing
1933	Somewhere in Sonora	Mack V. Wright	frantsesez: Frères dans la mort
1933	His Private Secretary	Phil Whitman	gaztelaniaz: Secretaria particular frantsesez: Sa secrétaire privée
1933	Sagebrush Trail	Armand Schaefer	gaztelaniaz: El camino de Sagebrush frantsesez: Justice pour un innocent galizieraz: Camiño de Sagebrush
1933	Riders of Destiny	Robert N. Bradbury	frantsesez: Les Cavaliers du destin
1933	College Coach	William Augustus Wellman
1933	The Life of Jimmy Dolan	Archie Mayo	frantsesez: La Vie de Jimmy Dolan
1933	Baby Face	Alfred Edward Green	frantsesez: Liliane
1933	The Three Musketeers	Armand Schaefer	frantsesez: La Chevauchée de la gloire
1933	The Man from Monterey	Mack V. Wright	frantsesez: L'Homme de Monterey
1933	Central Airport	William Augustus Wellman	gaztelaniaz: Aeropuerto Central frantsesez: Le Signal
1933	The Telegraph Trail	Tenny Wright
1934	The Star Packer	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: El que lleva la estrella frantsesez: Terreur dans la ville
1934	Randy Rides Alone	Harry L. Fraser	gaztelaniaz: Randy cabalga solo frantsesez: Randy le solitaire
1934	The Lawless Frontier	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: Frontera sin ley frantsesez: Le Territoire sans loi
1934	The Trail Beyond	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: El largo camino frantsesez: L'Héritage du chercheur d'or
1934	'Neath the Arizona Skies	Harry L. Fraser	gaztelaniaz: Bajo el cielo de Arizona frantsesez: Sous le soleil d'Arizona
1934	West of the Divide	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: Al oeste del límite frantsesez: À l'ouest des montagnes
1934	The Lucky Texan	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: El texano afortunado frantsesez: Le Texan chanceux
1934	Blue Steel	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: Good Neighbor frantsesez: Panique à Yucca City
1934	The Man from Utah	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: El hombre de Utah frantsesez: L'Homme de l'Utah
1935	Rainbow Valley	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: El valle del arco iris
1935	Paradise Canyon	Carl Pierson	gaztelaniaz: El cañón del paraíso frantsesez: L'Élixir du docteur Carter galizieraz: O canón do paraíso
1935	The Dawn Rider	Robert N. Bradbury	gaztelaniaz: El jinete del alba frantsesez: Le Cavalier de l'aube
1935	Texas Terror	Robert N. Bradbury
1935	Westward Ho	Robert N. Bradbury	frantsesez: Les Loups du désert
1935	The New Frontier	Carl Pierson
1935	Lawless Range	Robert N. Bradbury
1935	The Desert Trail	Lewis D. Collins	gaztelaniaz: El camino del desierto
1936	King of the Pecos	Joseph Kane	gaztelaniaz: West of God's Country
1936	Conflict	David Howard	gaztelaniaz: The Showdown frantsesez: Conflit
1936	The Oregon Trail	Scott Pembroke	frantsesez: Sur la piste d'Oregon
1936	The Lonely Trail	Joseph Kane
1936	Winds of the Wasteland	Mack V. Wright	gaztelaniaz: Vientos del yermo frantsesez: La Ville fantôme galizieraz: Ventos do ermo
1936	The Lawless Nineties	Joseph Kane
1936	Sea Spoilers	Frank R. Strayer	gaztelaniaz: The Sea Spoilers frantsesez: Les Écumeurs de la mer
1937	I Cover the War	Arthur Lubin	frantsesez: Chasseurs d'images
1937	Born to the West	Charles Barton	gaztelaniaz: Hell Town frantsesez: La Ville du diable
1937	California Straight Ahead!	Arthur Lubin	frantsesez: Californie... en avant !
1937	Idol of the Crowds	Arthur Lubin	frantsesez: L'Idole de la foule
1937	Adventure's End	Arthur Lubin	gaztelaniaz: Mares del sur frantsesez: Le Testament du capitaine Drew
1938	Santa Fe Stampede	George Sherman
1938	Overland Stage Raiders	George Sherman	frantsesez: Guet-apens dans les airs
1938	Pals of the Saddle	George Sherman
1938	Red River Range	George Sherman	frantsesez: La Ruse inutile
1939	Wyoming Outlaw	George Sherman	frantsesez: Le Bandit du Wyoming
1939	Stagecoach	John Ford	gaztelaniaz: La diligencia frantsesez: La Chevauchée fantastique galizieraz: A dilixencia
1939	The Night Riders	George Sherman	frantsesez: Les Cavaliers de la nuit
1939	Three Texas Steers	George Sherman	frantsesez: La Lutte pour le ranch
1939	New Frontier	George Sherman
1939	Allegheny Uprising	William A. Seiter	gaztelaniaz: La pequeña rebelión frantsesez: Le Premier Rebelle katalanez: Revolta a la muntanya
1940	Dark Command	Raoul Walsh	gaztelaniaz: Mando siniestro frantsesez: L'Escadron noir
1940	Seven Sinners	Tay Garnett	gaztelaniaz: Siete pecadores frantsesez: La Maison des sept péchés
1940	The Long Voyage Home	John Ford	frantsesez: Les Hommes de la mer katalanez: El retorn a casa
1940	Three Faces West	Bernard Vorhaus	frantsesez: Les Déracinés
1941	Lady from Louisiana	Bernard Vorhaus	gaztelaniaz: Tormenta en la ciudad frantsesez: La Fille du péché
1941	The Shepherd of the Hills	Henry Hathaway	frantsesez: Le Retour du proscrit
1941	A Man Betrayed	John H. Auer	gaztelaniaz: La rueda de la fortuna frantsesez: Suicide ou crime
1942	Reunion in France	Jules Dassin	gaztelaniaz: Reunión en Francia frantsesez: Quelque part en France
1942	The Spoilers	Ray Enright	gaztelaniaz: Los usurpadores frantsesez: Les Écumeurs
1942	Lady for a Night	Leigh Jason	gaztelaniaz: Dama por una noche
1942	Pittsburgh	Lewis Seiler	frantsesez: La Fièvre de l'or noir
1942	Reap the Wild Wind	Cecil B. DeMille	frantsesez: Les Naufrageurs des mers du Sud
1942	In Old California	William C. McGann	gaztelaniaz: En el viejo California frantsesez: Sacramento
1942	Flying Tigers	David Miller	gaztelaniaz: Tigres del aire frantsesez: Les Tigres volants
1943	A Lady Takes a Chance	William A. Seiter	gaztelaniaz: La chica y el vaquero frantsesez: La Fille et son cow-boy
1943	In Old Oklahoma	Albert S. Rogell	gaztelaniaz: En el viejo Oklahoma frantsesez: La Ruée sanglante
1944	Tall in the Saddle	Edwin L. Marin	gaztelaniaz: Él y su enemiga frantsesez: L'Amazone aux yeux verts katalanez: Ell i la seva enemiga
1944	The Fighting Seabees	Edward Ludwig	gaztelaniaz: Batallón de construcción frantsesez: Alerte aux marines
1945	They Were Expendable	John Ford	gaztelaniaz: No eran imprescindibles frantsesez: Les Sacrifiés
1945	Dakota	Joseph Kane	gaztelaniaz: Incidente en Dakota frantsesez: La Femme du pionnier
1945	Back to Bataan	Edward Dmytryk	gaztelaniaz: La patrulla del coronel Jackson frantsesez: Retour aux Philippines katalanez: La patrulla del coronel Jackson
1945	George White's Scandals	Felix E. Feist
1945	Flame of Barbary Coast	Joseph Kane	gaztelaniaz: Algún día volveré frantsesez: La Belle de San Francisco katalanez: Algun dia tornaré
1946	Without Reservations	Mervyn LeRoy	frantsesez: Sans réserve
1947	Angel and the Badman	James Edward Grant	frantsesez: L'Ange et le Mauvais Garçon galizieraz: Anxo e demo
1947	Tycoon	Richard Wallace	gaztelaniaz: Hombres de presa frantsesez: Taïkoun katalanez: Homes de presa
1948	3 Godfathers	John Ford	frantsesez: Le Fils du désert euskaraz: « 3 Godfathers (1948ko filma) » katalanez: Three Godfathers
1948	Fort Apache	John Ford	frantsesez: Le Massacre de Fort Apache
1948	Red River	Howard Hawks	gaztelaniaz: Río Rojo frantsesez: La Rivière rouge katalanez: Riu Vermell
1948	Wake of the Red Witch	Edward Ludwig	frantsesez: Le Réveil de la sorcière rouge
1949	Sands of Iwo Jima	Allan Dwan	frantsesez: Iwo Jima
1950	Rio Grande	John Ford	gaztelaniaz: Río Grande
1950	She Wore a Yellow Ribbon	John Ford	gaztelaniaz: La legión invencible frantsesez: La Charge héroïque katalanez: La legió invencible
1950	The Fighting Kentuckian	George Waggner	gaztelaniaz: El luchador de Kentucky frantsesez: Le Bagarreur du Kentucky
1951	Operation Pacific	George Waggner	frantsesez: Opération dans le Pacifique
1951	Flying Leathernecks	Nicholas Ray	gaztelaniaz: Infierno en las nubes frantsesez: Les Diables de Guadalcanal katalanez: Infern als núvols
1952	The Quiet Man	John Ford	frantsesez: L'Homme tranquille galizieraz: O home tranquilo
1952	Big Jim McLain	Edward Ludwig	gaztelaniaz: El gran Jim McLain
1953	Hondo	John Farrow	frantsesez: Hondo, l'homme du désert
1953	Trouble Along the Way	Michael Curtiz	frantsesez: Un homme pas comme les autres
1953	Island in the Sky	William Augustus Wellman	gaztelaniaz: El infierno blanco frantsesez: Aventure dans le Grand Nord
1954	The High and the Mighty	William Augustus Wellman	frantsesez: Écrit dans le ciel
1955	Blood Alley	William Augustus Wellman	gaztelaniaz: Callejón sangriento frantsesez: L'Allée sanglante katalanez: Carreró sagnant galizieraz: Calexón sanguento
1955	The Sea Chase	John Farrow	gaztelaniaz: El zorro de los océanos frantsesez: Le Renard des océans katalanez: Persecució a alta mar
1955	Rookie of the Year	John Ford
1956	The Searchers	John Ford	frantsesez: La Prisonnière du désert katalanez: Centaures del desert
1956	The Conqueror	Dick Powell	frantsesez: Le Conquérant katalanez: El conqueridor de Mongòlia
1957	The Wings of Eagles	John Ford	frantsesez: L'aigle vole au soleil katalanez: Escrit sota el sol
1957	Jet Pilot	Josef von Sternberg	gaztelaniaz: Amor a reacción frantsesez: Les espions s'amusent
1957	Legend of the Lost	Henry Hathaway	gaztelaniaz: Arenas de muerte frantsesez: La Cité disparue katalanez: La llegenda dels perduts
1958	The Barbarian and the Geisha	John Huston	gaztelaniaz: El bárbaro y la geisha frantsesez: Le Barbare et la Geisha katalanez: El bàrbar i la geisha galizieraz: O bárbaro e a gueixa
1958	I Married a Woman	Hal Kanter
1959	Rio Bravo	Howard Hawks	gaztelaniaz: Río Bravo galizieraz: Río Bravo
1959	The Horse Soldiers	John Ford	frantsesez: Les Cavaliers katalanez: Missió d'audaços galizieraz: Misión de audaces
1960	The Alamo	John Wayne	gaztelaniaz: El Álamo frantsesez: Alamo katalanez: El Álamo galizieraz: O Álamo
1960	North to Alaska	Henry Hathaway	gaztelaniaz: Alaska, tierra de oro frantsesez: Le Grand Sam
1961	The Comancheros	Michael Curtiz	gaztelaniaz: Los comancheros frantsesez: Les Comancheros katalanez: Els comanxers
1962	How the West Was Won	John Ford	gaztelaniaz: La conquista del Oeste frantsesez: La Conquête de l'Ouest katalanez: La conquesta de l'Oest galizieraz: A conquista do Oeste
1962	The Longest Day	Ken Annakin	gaztelaniaz: El día más largo frantsesez: Le Jour le plus long
1962	Flashing Spikes	John Ford
1962	Hatari!	Howard Hawks	gaztelaniaz: ¡Hatari! frantsesez: Hatari !
1962	The Man Who Shot Liberty Valance	John Ford	frantsesez: L'Homme qui tua Liberty Valance katalanez: L'home que va matar Liberty Valance
1963	McLintock!	Andrew V. McLaglen	gaztelaniaz: El gran McLintock frantsesez: Le Grand McLintock
1963	Donovan's Reef	John Ford	frantsesez: La Taverne de l'Irlandais katalanez: La taverna de l'irlandès galizieraz: A taberna do irlandés
1963	Hollywood Without Make-Up	Rudy Behlmer
1964	Circus World	Henry Hathaway	gaztelaniaz: El fabuloso mundo del circo frantsesez: Le Plus Grand Cirque du monde katalanez: El fabulós món del circ
1965	The Greatest Story Ever Told	George Stevens	gaztelaniaz: La historia más grande jamás contada frantsesez: La Plus Grande Histoire jamais contée
1965	In Harm's Way	Otto Preminger	gaztelaniaz: Primera victoria frantsesez: Première Victoire
1965	The Sons of Katie Elder	Henry Hathaway	gaztelaniaz: Los cuatro hijos de Katie Elder frantsesez: Les Quatre Fils de Katie Elder
1966	El Dorado	Howard Hawks
1966	Cast a Giant Shadow	Melville Shavelson	gaztelaniaz: La sombra de un gigante frantsesez: L'Ombre d'un géant katalanez: L'ombra d'un gegant
1967	The War Wagon	Burt Kennedy	gaztelaniaz: Asalto al carro blindado frantsesez: La Caravane de feu
1968	The Green Berets	John Wayne	gaztelaniaz: Los boinas verdes frantsesez: Les Bérets verts
1968	Hellfighters	Andrew V. McLaglen	gaztelaniaz: Los luchadores del infierno frantsesez: Les Feux de l'enfer
1969	True Grit	Henry Hathaway	frantsesez: Cent Dollars pour un shérif katalanez: Valor de llei galizieraz: Valor de lei
1969	The Undefeated	Andrew V. McLaglen	frantsesez: Les Géants de l'Ouest
1970	Rio Lobo	Howard Hawks	gaztelaniaz: Río Lobo galizieraz: Río Lobo
1970	Chisum	Andrew V. McLaglen
1971	Big Jake	George Sherman	gaztelaniaz: El gran Jack
1972	The Cowboys	Mark Rydell	gaztelaniaz: Los cowboys frantsesez: Les Cowboys katalanez: Els cowboys galizieraz: John Wayne e os cowboys
1973	The Train Robbers	Burt Kennedy	gaztelaniaz: Ladrones de trenes frantsesez: Les Voleurs de trains katalanez: Els lladres de trens galizieraz: Ladróns de trens
1973	Cahill U.S. Marshal	Andrew V. McLaglen	gaztelaniaz: La soga de la horca frantsesez: Les Cordes de la potence katalanez: La soga de la forca galizieraz: A soga da forca
1974	McQ	John Sturges	frantsesez: Un silencieux au bout du canon
1975	Brannigan	Douglas Hickox
1975	Brother, Can You Spare a Dime?	Philippe Mora	gaztelaniaz: Hermano, ¿me das diez centavos? frantsesez: T'as pas 100 balles ?
1975	Rooster Cogburn	Stuart Millar	gaztelaniaz: El alguacil del diablo frantsesez: Une bible et un fusil
1976	The Shootist	Don Siegel	frantsesez: Le Dernier des géants katalanez: L'últim pistoler
1976	Chesty: A Tribute to a Legend	John Ford
1979
1993	La Classe américaine	Michel Hazanavicius
1998	The Story of X	Chuck Workman
2011	Reagan	Eugene Jarecki
2016	I Am Not Your Negro	Raoul Peck	gaztelaniaz: No soy tu negro

Kanpo estekak

• Datuak: Q40531
• Multimedia: John Wayne / Q40531