Pilar Belzunce de Carlos

Wikipedia, Entziklopedia askea
Pilar Belzunce de Carlos
Bizitza
JaiotzaFilipinak, 1925eko urriaren 9a
HeriotzaDonostia, 2015eko uztailaren 4a (89 urte)
Jarduerak
Jarduerakmezenasa eta managerra
IV argiaren bila. Eduardo Chillida. Chillida Leku Museoa Hernanin, Gipuzkoan

Pilar Belzunce de Carlos, Pilar Belzunce izenez ezagunagoa (Ilolío, Filipinas, 1925eko urriaren 9a - Donostia, 2015eko uztailaren 4a), gipuzkoar mezenasa izan zen, Eduardo Chillida eta Pilar Belzunce Fundazioaren eta Chillida Leku Museoaren sortzaileetako bat.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lizarrako ( Nafarroa) familia ugari batean jaio zen. Aitak azukre plantazioak zituen Filipinetan, eta ondoren Espainiara itzuli eta Donostian finkatu zen, Eduardo Chillidaren familiaren etxe parean.[1] Hantxe ezagutu zuten elkar. Hamalau urte zituen eta Chillidak hamasei urte, handik aurrera elkarrekin egin zuten bizitza; hemezortzi urte zituela ezkontzeko konpromisoa hartu zuten, eta 25 urte zituela ezkondu ziren.

Lan ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oso goiz iritsi ziren akordio batera, Chillida buru-belarri arituko baitzen bere alderdi artistikoa garatzen, eta Belzunce arduratuko zen gai praktiko guztiez. Horrelaxe izan zen 60 urteko elkarbizitzan, hura hil arte.[2]

Bere bizitzan zehar, Belzuncek beti izan zuen izaera erabakitzailea eta fede osoa Chillidaren talentuan. Haren euskarri praktikoa izan zen, eta senarra arte-sorkuntzatik arreta galaraz zezakeen guztiaz libratu zuen. Besteak beste, laguntza eman zion, etsipen-garaian segurtasuna eman zion, bere garapen profesionaleko zailtasun guztiak leundu zizkion, bidaia guztietan lagundu zion eta bikoteak izan zituen zortzi seme-alabak zaindu zituen.[3][4] Gai ekonomikoak Maeght Fundazioko Aimé Maeghtekin eztabaidatu zituen, 1950eko hamarkadan Parisko galeria onenaren jabearekin, eta haexek lagundu zion Chillidari Frantziako hirian hasi zenean. Belzuncek Chillidaren lan eta marrazki guztiak gordetzen zituen, baita paperontzira jaurtitzen zituenak ere. Denboraren poderioz eta eskultorearen arrakasta artistikoaren ondoren, antolaketa-lanak Eduardo Chillidaren "itzala baino zerbait gehiago" bihurtu zuen.[5]

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1984an, bikoteak XVI. mendeko finka zahar bat bisitatu zuen Hernanin, Zabalaga baserria, eta hurrengo urtean erosi egin zuen. Lekua eta baserria oso egoera txarrean zeuden, baserria ia erortzear zegoen, eta bikoteak diseinatu eta konpontzen eman zituen 17 urte, Chillida Leku museoa bihurtu arte, 2000ko irailaren 16an inauguratua. Gune horretan, jendeak Chillidaren eskulturak aire zabalean ikusi eta bere lana zabaldu eta erakutsi ahal izango da.[6]

2000. urtean inskribatutako Eduardo Chillida eta Pilar Belzunce Fundazioa eratu zuten, eskultorearen lan artistikoaren ezagutza sustatzeko eta sakontzeko, eta bien jabetzako artxiboen bidez beren lanaren azterketa eta ikerketa errazteko. Handik bi urtera Chillida hil zen. Belzunce alarguna eta Fundazioaren patroi bakarra izanik, estatutuak aldatu ziren, eratuta zegoen Chillida-Leku museoaren helburuak hedapen turistikora eta kulturalera zabaltzeko eta, gainera, Gipuzkoa eta Euskadi kultura eta turismo aldetik indartzeko eta zabaltzeko, bertako gaiei buruzko kultur jardueren bidez.[7] Harrezkeroztik, museoan erakusketak egiten dira, hala nola Mirók Zabalagan Joan Mirórena, beste erakunde batzuekin lankidetzan eta kultura-fundazioekin hitzarmenak eginez, hala nola Iberdrola España, Pilar eta Joan Miró fundazioekin, BBVA bilduma, Botin zentroa eta bilduma pribatuak.[8]

Donostian hil zen eta haren errautsak, senarrarekin batera, Chillida Leku museoan lurperatu ziren.[9]

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Chillida-Leku museoa 2017an Hauser & Wirth galeria suitzarrarekin egindako kudeaketaren ondoren ireki zen, eta "Pilar Belzunce" aretoa eskaini zion.
  • Begoña Aranguren kazetariaren liburua, Emakumea itzalean. Bizitza gizon handien ondoan, bere hamar kapituluetako bat eskaintzen dio.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Fallece Pilar Belzunce, viuda de Eduardo Chillida» Navarra Información 2015-07-05.
  2. ↑ Beñat Doxandabaratz. (3 de septiembre de 2009). Pilar Belzunce: Eduardo me dijo que si yo estaba dispuesta a seguirle, se dedicaría a la escultura. .
  3. ↑ Pederáñez, Inger. (8 de junio de 2021). «Eduardo Chillida- Arquitecto del vacío.» Fundación Cultural Estilo revista ESTILO.
  4. ↑ Euskadi Pilar Belzunce – La reconocerán por ser la mujer de Eduardo Chillida, por haber acompañado a este magnifico escultor en actos públicos y haberle aconsejado y apoyado en privado.. .
  5. ↑ Permanyer, Lluis. (12 de julio de 2015). Pilar Belzunce. "Mucho más que la sombra". .
  6. ↑ Chávarri, Inés P.. (07 de julio 2015). Pilar Belzunce, la sombra de Chillida. .
  7. ↑ «ORDEN de 17 de mayo de 2010, de la Consejera de Justicia y Administración Pública, por la que se aprueba e inscribe la modificación de los artículos 3 y 15 de los estatutos de la «Fundación Eduardo Chillida y Pilar Belzunce» de Hernani (Gipuzkoa).» Boletin Oficial del País Vasco. N.º 149 4 de agosto de 2010.
  8. ↑ Montagut, Albert. (12 de julio de 2022). «Chillida y Miró, un canto al arte y a la amistad» COOLT.
  9. ↑ «. Muere Pilar Belzunce, viuda de Eduardo Chillida» El País. Cultura. Necrológicas Madrid - 06 de julio de 2015.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Eduardo Chillida Fundazioaren eta Pilar Belzunceren webgunea.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Pilar_Belzunce_de_Carlos&oldid=9794461"(e)tik eskuratuta