Edukira joan

Diskriminazio

Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da
Wikipedia, Entziklopedia askea

Diskriminazio historikoaren adibidea, beltzen aurka Estatu Batuetan. Oklahoma City, 1939 inguruan.
Homofobia

Diskriminazioa edo bereizkeria gauzak edo gizakiak bereizteari deritzo, orokorrean. Gizakiak edo giza-taldeen diskriminazioa eskubide eta aukera-berdintasunaren aurkakoa da, eta generoan, arrazan, jaiotza-lekuan, hizkuntza edo irizpide etniko, erlijioso, politiko, sexual edo ekonomikoetan oinarrituz gertatzen denean, ez bidezkotzat jotzen da, eta bazterkeria ere baderitzo.

Gainera, diskriminatzea giza eskubideen kontrako ekintza da, Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalean bazterkeria ez jasateko eskubidea agertzen baita. Dena dela ere, badago diskriminazio positibo deiturikoa, non, historian zehar, diskriminatuak izan diren giza-taldeei eskubide edo onura batzuk ematen zaien. Diskriminazio hori, talde baztertu horren bizi kalitatea hobetzeko egiten da.

Bazterkeria ez jasateko eskubidea Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsala delakoan dago jasota. Hala ere, bazterkeria egoerak ohikoak dira hezkuntza, osasun eta lanbide arloetan. Diskriminazio positiboa, aldiz, talde bati aldeko tratua zein negatiboa egiten zaionean da, hau da, besteei ematen zaien tratu egokia ukatzen zaionean.

Definizioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Filosofo moralek diskriminazioa definizio moralizatu bat erabiliz definitu dute. Ikuspegi horren arabera, diskriminaziotzat definitzen da nabarmendutako gizarte-talde bateko kide izateagatik pertsonei desabantaila edo gabezia erlatibo bat bidegabe ezartzen dietenak, hala nola ekintzak, praktikak edo politikak[1]. Definizio hori konparatiboa da. Ez da beharrezko pertsona bat benetan kaltetua izatea diskriminatua izateko. Nahikoa da, arrazoi arbitrarioren batengatik, besteak baino okerrago tratatua izatea. Norbaitek, haur umezurtzei laguntzeko dohaintza ematea erabakitzen badu baina, jarrera arrazista baten ondorioz, arraza jakin bateko haurrei gutxiago ematea erabakitzen badu, modu diskriminatzailean jokatzen du, nahiz eta diru pixka bat emanez mesede egiten dien diskriminatzen duen haiei[2]. Diskriminazioa zapalkuntza-iturri ere bilakatzen da, non norbait «desberdintzat» aitortzearen ekintza gizagabeki tratatzea eta hondatzea den[3].

Diskriminazioaren definizio moralizatu hori moralizatu gabeko definiziotik bereizia da; lehenengoan, diskriminazioa okerra da definizioz; bigarrenean, berriz, ez da horrela[4].

Diskriminazioari buruzko Nazio Batuen jarrerak honako hau jasotzen du: «Diskriminazio-jokabideek era askotakoak dira, baina guztiek dakarte nolabaiteko bazterketa edo arbuioa»[5]. Nazio Batuen Giza Eskubideen Kontseiluak eta nazioarteko beste erakunde batzuek mundu osoko diskriminazioarekin amaitzen laguntzeko egiten dute lan.

Motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Adina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Adinkeria»

Adinkeria edo adinarengatiko diskriminazioa da pertsona baten adinean oinarritutako diskriminazioa eta estereotipoa[6]. Pertsona baten adinaren araberako diskriminazioa edo menpekotasuna justifikatzeko erabiltzen diren sinesmen, arau eta balio multzoa da[7]. Gehienetan, adinari buruzko diskriminazioa zuzentzen zaie adineko pertsonei, nerabeei eta umeei[8][9].

Kontratazioan, adinaren diskriminazioa dagoela frogatu da Estatu Batuetan. Joanna Lahey-k, Texasko A&M-ko Bush School of Government and Public Service-ko irakasleak, aurkitu zuen enpresen % 40 baino gehiago nahiago dutela heldua den gazte lan-eskatzaile bat elkarrizketatu lan-eskatzaile edadetu bat baino[10]. Europan, Stijn Baert, Jennifer Norga, Yannick Thuy eta Marieke Van Hecke Ganteko Unibertsitateko ikertzaileek ratio konparagarriak neurtu zituzten Belgikan. Adinaren diskriminazioa heterogeneoa dela ikusi zuten, adin gehieneko hautagaiek hezkuntza osteko urte gehigarrietan egindako jardueraren arabera. Belgikan soilik diskriminatzen dituzte lanik gabeko urte gehiago badute edo garrantzirik gabeko enplegua izan badute[11].

Ingalaterrako Kent-eko Unibertsitaterako egindako inkesta batean, inkestatuen % 29k adierazi zuen adinaren diskriminazioa jasan zuela. Hori genero edo arraza diskriminazioarena baino proportzio handiagoa da. Dominic Abrams unibertsitateko psikologia sozialeko irakasleak ondorioztatu zuen adinaren diskriminazioa dela Erresuma Batuko biztanleriak jasaten duen aurreiritzirik hedatuena[12][13].

Kasta[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Kasta»

UNICEFen eta Human Rights Watch-en arabera, kasta-diskriminazioak 250 milioi pertsonei eragiten die mundu osoan, eta, nagusiki, Asiako (India, Sri Lanka, Bangladesh, Pakistan, Nepal, Japonia) eta Afrikako hainbat lekutan dago erroturik[14][15]. 2011. urteaz geroztik, 200 milioi dalit edo kasta zeuden erregistraturik (lehen, ukiezin gisa ezagutuak) Indian[16].

Desgaitasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Desgaitasun»

Desgaitasuna duten pertsonen diskriminazioari horrelakorik ez dutenen mesedetan, kapazitismo edo desgaitasuna deritzo. Desgaitasun-diskriminazioak (zeinak ezinduak ez diren pertsonen estandar «bizitza normal» estandar gisa hartzen duen) eraikitzen ditu pertsona estandarrak zerbitzatzeko: toki eta zerbitzu publiko eta pribatuak, hezkuntza-esparruak, gizarte-zerbitzuak..., eta, hortaz, desgaitasun desberdinak dituztenak baztertu egiten dituzte. Ikerketek frogatu dute ezinduek enplegua behar dutela ez soilik bizimodua irabazteko aukera izateko, baizik eta enplegua ere behar dutela beren buruko osasuna eta ongizatea mantentzeko. Lanak gizabanako baten oinarrizko beharrizan batzuk betetzen ditu, hala nola helburu kolektiboa, harreman soziala, egoera eta jarduera...[17] Desgaitasunen bat duen pertsona sozialki isolatuta dagoela ikusi ohi da, eta lana da isolamendua murrizteko modu bat[18][19].

Estatu Batuetan, Americans with Disabilities Act-ek eraikin eta zerbitzuetarako sarbide-berdintasuna eskaintzea agintzen du, eta, beste herrialde batzuetan ere, badaude antzeko legeak, hala nola Erresuma Batuko 2010eko Berdintasun Legea.

Hizkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Korsikan, korsikarrek, batzuetan, margotu egiten dituzte frantsesez dauden zirkulazio-seinaleak.

Diskriminazio linguistikoa (glotofobia, hizkuntzakeria eta hizkuntzagatiko diskriminazioa ere deitua) diskriminazio mota bat da, pertsonek erabiltzen duten hizkuntzagatik edo hizkuntza erabiltzeko duten moduagatik gertatzen dena. Diskriminazioa gerta daiteke pertsonak bere jatorrizko hizkuntza erabiltzen duelako edo hizkuntza modu berezian erabiltzen duelako (esaterako ahoskera bereziarekin), modu sinplean (hitz konplexu eta askotarikoak erabili gabe), sintaxian edo moduetan berezitasunak erabilita, etab. Hizkuntzaren erabileran dauden berezitasunak oinarri hartuta, pertsona batek beste baten heziketari, aberastasunari, egoera sozialari, izaerari eta beste hainbat ezaugarriri buruzko aurreiritziak sor ditzake automatikoki. Aurreiritzi horiek pertsonaren trataera bidegabea eragin dezakete.

Hasieran, hizkuntza-diskriminazioa arrazakeriazko ekintzatzat hartu zen. 1980ko hamarkadaren erdialdera, Tove Skutnabb-Kangas hizkuntzalariak hizkuntzan oinarritutako diskriminazioaren ideia glotofobiatzat hartu zuen, hau da, «hizkuntzaren oinarrian definitzen diren taldeen artean, botere eta baliabideen banaketa desorekatua legitimatzeko, gauzatzeko eta erreproduzitzeko erabiltzen diren ideologiak eta egiturak (materialak zein ez-materialak)»[20]. Diskriminazio mota horri izen desberdinak eman zaizkion arren, guztiek definizio bera dute. Bereizkeria linguistikoa kulturalki eta sozialki zehaztuta dago hizkuntza baten erabileraren lehentasuna besteen gainetik ezartzen dela eta.

Adituek hizkuntza-inperialismoak hizkuntzalaritzan duen eginkizuna aztertu dute, eta batzuek baieztatzen dute hizkuntza menderatzaileetako hiztunek hain menderatzaileak ez diren beste hizkuntzen hiztunekiko diskriminaziora jotzen dutela eta hizkuntza elebakar izaten jarraitzerakoan kaltetuta ateratzen direla[21]. Carolyn McKinley adituaren esanetan, fenomeno hori Afrikan ematen da gehien, non biztanleriaren gehiengoak kolonia garaian sartutako Europako hizkuntzak hitz egiten baititu; Afrikako estatuek Europako hizkuntzak irakasbide nagusitzat, hizkuntza indigenen ordez, ezarri dituztela ere nabarmentzen da[21]. UNESCOren txostenek adierazi dutenez, horrek, historikoki, Afrikako goi-klaseari bakarrik egin dio mesede, eta, alderantziz, Afrikako biztanleriaren gehiengoari kalte egin dio, zeinak kontinente osoan hitz egiten diren Europako hizkuntzen menpekotasun maila desberdina duten[21]. Adituek ingelesaren nagusitasun linguistikoak diziplina akademikoan duen eragina ere adierazi dute; Anna Wierzbicka adituak esan du «ingelesean oinarritutako kontzeptu-esparru batean blokeatuta» daudela hainbat diziplina, hala nola Gizarte zientziak eta Humanitateak, eta horrek jakinduria osoari eragozten dio «ikuspegi unibertsalago eta kulturaz independenteago batera iristea»[22].

Izena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pertsona baten izenean oinarritutako diskriminazioa ere gerta daiteke, eta ikertzaileek iradokitzen dute diskriminazio mota hori egon daitekeela izen baten esanahiaren, ahoskeraren, berezitasunaren, generoaren kidetasunaren eta arrazako kidetasunaren oinarrituta[23][24][25][26][27]. Gainera, ikerketek frogatu dute mundu errealeko kontratatzaileek, batez beste, sei segundo baino ez dituztela igarotzen curriculum bakoitza berrikusten «egokia/desegokia» erabakia hartu aurretik, eta izena dela arreta gehien jartzen duten sei gauzetako bat[28]. Frantziak legez kanpokotzat jo du pertsona baten izena curriculumean ikustea hautagairik kualifikatuenen hasierako zerrenda aztertzean. Britainia Handiak, Alemaniak, Suediak eta Herbehereak ere esperimentatu dituzte laburpen prozesuetako izen-ikusezinekin[29]. Diskriminazio batzuk beste faktore batzuengatik ere azal daitezke, esate baterako, izenen maiztasuna[30]. Izenaren jariotasunean oinarritutako izenaren diskriminazioaren ondorioak sotilak, txikiak eta nabarmen aldatzen diren arauen menpe daude[31].

Nazionalitatea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herrialde gehienetako diskriminazioaren aurkako legeek naziotasunaren eta immigrazio egoeran oinarritutako diskriminazioan salbuespenak onartzen, eta egiten dituzte[32]. Arraza-diskriminazio mota guztiak ezabatzeko Nazioarteko Hitzarmena (CERD) ez du debekatzen nazionalitate, herritartasun edo naturalizazioagatiko diskriminazioa, baina bai debekatzen du «edozein nazionalitate jakin baten aurkako diskriminazioa»[33].

Nazionalitatearengatiko diskriminazioa lan-legeetan jaso ohi da[34]. Batzuetan, arraza-bereizkeriarekin lotua balitz bezala aipatzen da[35], nahiz eta bereizita egon daitekeen. Alda daitezke nazionalitatearen araberako kontratazioa ezeztea debekatzen duten legeetatik hasita (jatorriari buruzko galderak eginez), nazionalitatearen arrazoiengatik kaleratze-debekuak, behartutako erretiroa, kalte-ordainak eta soldatak, eta abar izateraino.

Nazionalitatearengatiko diskriminazioa kirol- edo lan-talde batean «onarpen-maila» gisa ager daiteke taldekideen gehiengoaren nazionalitatetik desberdinak diren taldekide eta langile berrienganako[36].

Golkoko Arabiar Estatuen Kooperazio Kontseiluaren (GCC) estatuetan, lantokian, lehentasunezko tratua ematen zaie erabateko herritarrei, nahiz eta haietako askok lana egiteko esperientzia edo motibazio falta izan. Estatuko onurak ere, oro har, herritarrentzat soilik daude eskuragarri[37]. Mendebaldekoei ere, beste herrialde batzuetatik atzerriratutakoei baino gehiago ordainduko litzaieke[38].

Arraza edo etnizitatea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Arrazismo»
Arabiarren aurkako kartela Pattaya Beach-en, (Thailandia)
Kartel alemaniarra okupatutako Polonian, 1939 – Debekatuta poloniarrentzat!
Antisemitismoaren graffitia Lituanian. Honela dio: "Juden raus" (juduak kanpora, alemanez) eta "Hasse" (gorroto) Hass hitz alemanaren ortografia okerra izan daitekeena.
Afro-amerikar ume bat epaitegiko belardian edateko iturri berezi batean, Ipar Carolina (AEB), 1938

Arraza- eta etnia-diskriminazioak gizabanakoak bereizten ditu benetako eta hautemandako arraza eta etniaren desberdintasunean oinarrituta; horrek hainbat zigor etnikoaren eratara darama[39][40]. Era berean, aipa lezake giza taldeek itxura fisikoari dagozkion jokabide-ezaugarri desberdinak dituztela eta arraza baten nagusitasunaren arabera bana daitezkeela[41][42][43][44]. Halaber adieraz lezake beste pertsona batzuen aurka zuzendutako aurreiritziak, diskriminazioak edo antagonismoak beste arraza edo etnia batekoak direlako[42][43]. Arrazakeriaren aldaera modernoak, maiz, herrien arteko desberdintasun biologikoen pertzepzio sozialetan oinarritzen dira.

Ikuspegi horiek har dezakete gizarte-ekintza, praktika edo sinesmen sozial edo sistema politikoen forma, zeinetan arraza desberdinak, berez, goiko edo beheko gisa sailka daitezkeen elkarren artean, ustezko ezaugarri heredagarritan, gaitasun edo koalitate partekatuetan oinarrituta[42][43][45]. Gobernuaren politika ofiziala izan da hainbat herrialdetan, apartheid garaian Hegoafrikan esaterako. Gutxiengo etnikoenganako diskriminazio-politiken artean sar daiteke Malaysian indiarren eta txinatarren aurkako egindako arraza-diskriminazioa[46]. Vietnamgo gerraren ostean, Vietnamgo errefuxiatu asko Australiara eta Estatu Batuetara joan ziren, non diskriminazioa jasan zuten[47].

Eskualdea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eskualdeko edo diskriminazio geografikoa pertsona bat bizi den eskualdean edo pertsona bat jaio den eskualdean oinarritzen den diskriminazio mota da. Nazio-diskriminaziotik ezberdintzen da, zeren, agian, ez baita oinarritzen muga nazionaletan edo biktima bizi den herrialdean, baizik eta herrialde bateko edo gehiagoko eskualde zehatz baten aurkako aurreiritzietan. Adibidez, kontuan har hirietatik urrun dauden Txinako barnealdeko landa-eskualdeetan jaiotako txinatarren aurkako diskriminazioa, eta Estatu Batuetako hegoaldeko edo iparraldeko eskualdeetako estatubatuarren aurkako diskriminazioa. Askotan azentu, dialekto edo kultur desberdintasunetan oinarritutako diskriminazioarekin batera dator[48].

Diskriminatutako giza taldeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaur egun, gure gizartean honako talde hauek daude diskriminatuta:

  • Ekonomi eta kultura desberdintasunen egoera larriak dituztenak (analfabetoak, pobrezia gogorra..)
  • Giza animalia ez izateagatik, diskriminatuak diren gainontzeko animalia guztiak (ESPEZISMOA)
  • Arraza, erlijio edo hizkuntzagatik diskriminatuak diren taldeak. Diskriminazio hori legeen bidez ere egin daiteke.
  • Sexua dela eta ematen den diskriminazioa
  • Ez oinarrizko hezkuntzarik, ez lanbide–heziketa egokirik eskuratu ezin izan dutelako, diskriminatuak izaten diren pertsonak.
  • Adinagatik egiten dena, «ezertarako balio ez dutenen taldea» osatzen dutenak.
  • Desgaitasun bat izateagatik

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Altman, Andrew. (2020). Zalta, Edward N. ed. «Discrimination» The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Metaphysics Research Lab, Stanford University) (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  2. ↑ Kasper Lippert-Rasmussen, "Private Discrimination: A Prioritarian, Desert-Accommodating Account", San Diego Law Review, 43, 817-856 (2006); Oscar Horta, "Discrimination in Terms of Moral Exclusion", Theoria: Swedish Journal of Philosophy, 76, 346-364 (2010).
  3. ↑ Thompson, Neil (2016). Anti-Discriminatory Practice: Equality, Diversity and Social Justice. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-137-58666-7.[betirako ezabatutako esteka]
  4. ↑ Altman, Andrew. (2020). Zalta, Edward N. ed. «Discrimination» The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Metaphysics Research Lab, Stanford University) (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  5. ↑ «Understanding Discrimination - print» web.archive.org 2014-06-01 (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  6. ↑ «Definition of ageism in Oxford Dictionaries (British & World English)» web.archive.org 2013-05-14 (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  7. ↑ Kirkpatrick, George R.; Katsiaficas, George N.; Kirkpatrick, Robert George; Mary Lou Emery (1987). Introduction to critical sociology. Ardent Media. p. 261. ISBN 978-0-8290-1595-9. Retrieved January 28, 2011.
  8. ↑ Wilkinson J and Ferraro K, "Thirty Years of Ageism Research". In Nelson T (ed). Ageism: Stereotyping and Prejudice Against Older Persons. Massachusetts Institute of Technology, 2002
  9. ↑ "Young and Oppressed". youthrights.org. Retrieved April 11, 2012. Archived July 28, 2011, at the Wayback Machine
  10. ↑ Lahey, J. (2005) Do Older Workers Face Discrimination? Boston College. Archived April 14, 2012, at the Wayback Machine
  11. ↑ Baert, S., Norga, J., Thuy, Y., Van Hecke, M. (In press) Getting Grey Hairs in the Labour Market: An Alternative Experiment on Age Discrimination Journal of Economic Psychology.
  12. ↑ (2006) How Ageist is Britain? London: Age Concern. Archived October 27, 2005, at the Wayback Machine
  13. ↑ Diskriminazioa eta anistasuna EAEn, ikuspegiak, esparruak eta kolektiboak. Julia Shershneva, Iraide Fernández Aragón (koord.) Ikuspegi, Immigrazioaren Euskal Behatokia
  14. ↑ «UNICEF - Child protection from violence, exploitation and abuse - Discrimination» web.archive.org 2011-06-08 (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  15. ↑ «Global Caste Discrimination (Human Rights Watch, 29-8-2001)» web.archive.org 2008-11-15 (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  16. ↑ (Ingelesez) symbiotisk. (2013-05-29). India: Official Dalit population exceeds 200 million - International Dalit Solidarity Network. (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  17. ↑ (Ingelesez) Vornholt, Katharina; Uitdewilligen, Sjir; Nijhuis, Frans J. N.. (2013-12-01). «Factors Affecting the Acceptance of People with Disabilities at Work: A Literature Review» Journal of Occupational Rehabilitation 23 (4): 463–475.  doi:10.1007/s10926-013-9426-0. ISSN 1573-3688. (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  18. ↑ Desgaitasunen bat duten pertsonen lan egoera, Analisi, Azterlanak eta Estatistika Zerbitzua, EAE 2012, Lanbide, Eusko Jaurlaritza
  19. ↑ Gizarte zerbitzuak, Desgaitasun fisikoa / Adimen-desgaitasuna / Zentzumen-desgaitasuna, Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Saila, Gizarte Zerbitzuak, Eusko Jaurlaritza
  20. ↑ Quoted in Skutnabb-Kangas, Tove, and Phillipson, Robert, "'Mother Tongue': The Theoretical and Sociopolitical Construction of a Concept". In Ammon, Ulrich (ed.) (1989). Status and Function of Languages and Language Varieties, p. 455. Berlin, New York: Walter de Gruyter & Co. ISBN 3-11-011299-X
  21. ↑ a b c (Ingelesez) «Single dominant tongue keeps inequality in place» BusinessLIVE (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  22. ↑ Anna Wierzbicka, Professor of Linguistics, Australian National University and author of 'Imprisoned by English, The Hazards of English as a Default Language, written in Natural Semantic Metalanguage (NSM), the universally convertible currency of communication, which can serve as a common auxiliary inter-language for speakers of different languages and a global means for clarifying, elucidating, storing, and comparing ideas" (194) (book review)
  23. ↑ (Ingelesez) Silberzahn, Raphael; Uhlmann, Eric Luis. (2013-12). «It Pays to Be Herr Kaiser: Germans With Noble-Sounding Surnames More Often Work as Managers Than as Employees» Psychological Science 24 (12): 2437–2444.  doi:10.1177/0956797613494851. ISSN 0956-7976. (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  24. ↑ Laham, Simon M.; Koval, Peter; Alter, Adam L.. (2012-05). «The name-pronunciation effect: Why people like Mr. Smith more than Mr. Colquhoun» Journal of Experimental Social Psychology 48 (3): 752–756.  doi:10.1016/j.jesp.2011.12.002. ISSN 0022-1031. (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  25. ↑ Cotton, John L.; O'Neill, Bonnie S.; Griffin, Andrea. (2008-01-01). «The “name game”: affective and hiring reactions to first names» Journal of Managerial Psychology 23 (1): 18–39.  doi:10.1108/02683940810849648. ISSN 0268-3946. (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  26. ↑ (Ingelesez) Bertrand, Marianne; Mullainathan, Sendhil. (2004-09-01). «Are Emily and Greg More Employable Than Lakisha and Jamal? A Field Experiment on Labor Market Discrimination» American Economic Review 94 (4): 991–1013.  doi:10.1257/0002828042002561. ISSN 0002-8282. (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  27. ↑ Easton, Stephen (June 30, 2017). "Blind recruiting study suggests positive discrimination common in the APS". The Mandarin.
  28. ↑ Smith, Jacquelyn (November 4, 2014). "Here's What Recruiters Look At In The 6 Seconds They Spend On Your Résumé". Business Insider.
  29. ↑ "No names, no bias". The Economist. October 29, 2015.
  30. ↑ (Ingelesez) Silberzahn, Raphael; Simonsohn, Uri; Uhlmann, Eric Luis. (2014-07). «Matched-Names Analysis Reveals No Evidence of Name-Meaning Effects: A Collaborative Commentary on Silberzahn and Uhlmann (2013)» Psychological Science 25 (7): 1504–1505.  doi:10.1177/0956797614533802. ISSN 0956-7976. (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  31. ↑ "The Power of Names". The New York Times. May 29, 2013.
  32. ↑ (Ingelesez) Fennelly, David; Murphy, Clíodhna. (2021-12). «Racial Discrimination and Nationality and Migration Exceptions: Reconciling CERD and the Race Equality Directive» Netherlands Quarterly of Human Rights 39 (4): 308–328.  doi:10.1177/09240519211055648. ISSN 0924-0519. (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  33. ↑ International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination
  34. ↑ Race, Color, National Origin and Ancestry, State of Wisconsin Archived October 24, 2012, at the Wayback Machine
  35. ↑ (Ingelesez) «Race, Color, or National Origin Discrimination» www2.ed.gov 2023-05-11 (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  36. ↑ Christiane Schwieren, Mechanisms Underlying Nationality-Based Discrimination in Teams. A Quasi-Experiment Testing Predictions From Social Psychology and Microeconomics Archived 2015-12-31 at the Wayback Machine, Maastricht University
  37. ↑ «Emiratisation won't work if people don't want to learn | The National» web.archive.org 2016-04-26 (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  38. ↑ (Ingelesez) Rizvi, Anam; Bell, Jennifer. (2015-04-18). «‘Western workers favoured in UAE’, survey respondents say» The National (Noiz kontsultatua: 2024-06-03).
  39. ↑ (Ingelesez) Kislev, Elyakim. (2017-11-01). «Deciphering the ‘Ethnic Penalty’ of Immigrants in Western Europe: A Cross-Classified Multilevel Analysis» Social Indicators Research 134 (2): 725–745.  doi:10.1007/s11205-016-1451-x. ISSN 1573-0921. (Noiz kontsultatua: 2024-06-04).
  40. ↑ (Ingelesez) Carmichael, F.; Woods, R.. (2000-01). «Ethnic Penalties in Unemployment and Occupational Attainment: Evidence for Britain» International Review of Applied Economics 14 (1): 71–98.  doi:10.1080/026921700101498. ISSN 0269-2171. (Noiz kontsultatua: 2024-06-04).
  41. ↑ Dennis, Rutledge M.. (1995). «Social Darwinism, Scientific Racism, and the Metaphysics of Race» The Journal of Negro Education 64 (3): 243–252.  doi:10.2307/2967206. ISSN 0022-2984. (Noiz kontsultatua: 2024-06-04).
  42. ↑ a b c «Definition of racism - Oxford Dictionaries (British & World English)» web.archive.org 2012-07-08 (Noiz kontsultatua: 2024-06-04).
  43. ↑ a b c Ghani, Navid (2008). "Racism". In Schaefer, Richard T. (ed.). Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society. SAGE. pp. 1113–1115. ISBN 978-1-4129-2694-2
  44. ↑ Newman, D. M. (2012). Sociology : exploring the architecture of everyday life (9th ed.). Los Angeles: SAGE. p. 405. ISBN 978-1-4129-8729-5.
  45. ↑ Newman, D.M. (2012). Sociology: exploring the architecture of everyday life (9th ed.). Los Angeles: Sage. p. 405. ISBN 978-1-4129-8729-5
  46. ↑ (Ingelesez) Malaysia's lingering ethnic divide. 2008-03-04 (Noiz kontsultatua: 2024-06-04).
  47. ↑ Levine, Bertram. (2005). "Not All Black and White". J. Cropp (Ed.), Resolving Racial Conflict, 193-218. London: University of Missouri Press.
  48. ↑ «Accent Discrimination Law and Legal Definition | USLegal, Inc.» definitions.uslegal.com (Noiz kontsultatua: 2024-06-04).

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Diskriminazio&oldid=9812832"(e)tik eskuratuta